Onderwijs in de 21e eeuw

Onderwijs vind nog steeds plaats op dezelfde manier als 100 jaar geleden. In een klaslokaal, met een docent voor de klas, leerlingen in bus-opstelling. Binnen onderwijsland is er al jaren een groeiend onbehagen hierdoor. De wereld waar we nu in leven is toch heel anders dan 100 jaar geleden? Moeten we ons onderwijssysteem niet helemaal omgooien? Leren we onze leerlingen nog wel de juiste dingen? Terechte vragen en er is de afgelopen jaren veel geschreven hierover. Op dit moment is er nog geen sluitend antwoord, er is nog geen consensus over hoe het onderwijs de komende eeuw eruit zou moeten zien.

Feit is dat leerlingen die op dit moment het onderwijs doorlopen hier de dupe van worden. Meeste banen die zij zullen uitoefenen zijn nog niet eens gecreëerd! Hoe kunnen wij als docenten dan zeggen dat we ze op de juiste wijze hierop voorbereiden?

 

Het huidige onderwijs systeem

Wanneer je spreekt over onderwijs kun je hopen op het Duitse Bildung, het opbouwen van mensen. Helaas houden we ons de afgelopen 100 jaar vooral bezig met Ausbildung. Een uitstekend artikel over wat Bildung precies is, wat het verschil is met Ausbildung en waarom docenten en scholen zich hierin zouden moeten verdiepen vind je hier. Van origine is ons onderwijs systeem erop gericht gehoorzame loonslaven te creëren. Dat klinkt wat onvriendelijk maar het systeem van onderwijs voor de massa ontstond ten tijde van de industriële revolutie. Er waren toen mensen nodig die gehoorzaam hetzelfde werk deden voor 40 jaar.

Tegenwoordig is dat niet meer zo en iedereen weet dat. Steeds meer werk wordt geautomatiseerd en er zijn steeds minder mensen nodig. Maar wat moeten al deze mensen dan gaan doen? Wat hebben leerlingen nodig in de 21e eeuw. Laten we eens wat dieper kijken naar hoe onderwijs vormgegeven is. Over het algemeen kun je 2 belangrijke onderdelen vinden in hoe lesprogramma’s ontworpen zijn.

Constructive alignment en directe instructie.

Constructive alignment gaat met name over een goede aansluiting van doelen-activiteiten-toetsen. Binnen een goede les wordt vervolgens gewerkt volgens het stramien van directe instructie. Uiteindelijk wordt er een toets gegeven die idealiter een goede verhouding heeft van reproductie vragen, toepassen van kennis in bekende en nieuwe situaties en inzicht in de lesstof zodat de leerling kritisch kan kijken en eventueel iets nieuws creëren met behulp van de opgedane kennis.

Dit allemaal is belangrijk en zouden we nooit mee moeten stoppen binnen ons onderwijs systeem.
Echter om in de 21e eeuw te kunnen opereren moeten we als mensen niet enkel meer kennis hebben opgedaan en daar vervolgens iets mee doen. We zouden bepaalde personen moeten worden! Er is de laatste tijd veel geschreven over 21e century skills. Dat zijn skills die mensen moeten leren om niet meer die tevreden loonslaaf te zijn maar een zelfstandig, creatief mens. Die mens beweegt zich binnen een samenleving die globaler, technischer en kansrijker is dan ooit tevoren. De echte onderwijsrevolutie zal zich voltrekken als 21e century skills samen met traditioneel onderwijs in doeltreffende lesprogramma’s vervat zit.

21e century skills

De 21e eeuw is al ruim begonnen, de skills waarvan we denken dat mensen ze nodig hebben zijn echter pas net gedefinieerd;

• samenwerking
• kennisconstructie
• zelfregulering
• probleem oplosvaardigheden en innovatie
• gebruik van ICT voor leren
• communicatie.

Conceptueel kader 21e eeuwse vaardigheden

Het SLO is de partij die zich met name bezighoudt met onderwijs in Nederland. In deze uitgave van het SLO kunnen we lezen over het conceptuele kader van de genoemde 21e eeuwse vaardigheden.

• Creativiteit; bedenken van nieuwe ideeën en deze kunnen uitwerken en analyseren Kritisch denken kunnen formuleren van een eigen, onderbouwde visie of mening
• Probleemoplosvaardigheden; (h)erkennen van een probleem en tot een plan kunnen komen om het probleem op te lossen
• Communiceren; effectief en efficiënt overbrengen en ontvangen van een boodschap Samenwerken gezamenlijk realiseren van een doel en anderen daarbij kunnen aanvullen en ondersteunen
• Digitale geletterdheid effectief; efficiënt en verantwoord gebruik van (informatie)technologie. Hierbij gaat het om ICT-(basis)vaardigheden (waaronder computational thinking), mediawijsheid en informatievaardigheden
• Sociale en culturele vaardigheden; effectief leren, werken en leven met mensen met verschillende etnische, culturele en sociale achtergronden
• Zelfregulering; realiseren van doelgericht en passend gedrag

Onderwijs in de 21e eeuw

Onderwijs zou zich in de 21e eeuw inderdaad moeten richten op het aanleren van de 21e century skills. Daarnaast zouden leerlingen ook een goede basis van kennis, toepassen en inzicht moeten krijgen. Veel van die uitdaging is gebaseerd op wat nu al gebeurt. Op veel scholen, in veel lessen moet nog een stevige slag worden gemaakt in die basis. In de vormgeving van lessen schort nog heel veel. Maar laten we er vanuit gaan dat we nu kijken naar een onderwijsland waarbij dit reeds goed gedaan wordt.

5 Competenties

Zelf geef ik les op het Cals College, een school in IJsselstein. Wij besteden binnen ons curriculum aandacht aan 5 competenties. Dit doen we door in de 3e klas een vak te geven wat NTL heet. Nieuw Theoretisch Leren, de bedoeling is dat leerlingen door het jaar heen aan verschillende opdrachten werken. Deze 5 competenties zijn;

Communiceren

• Ontmoeten en leren kennen
• Elkaar begrijpen
• Elkaar vertrouwen

Plannen

• Wat is je doel
• Breek dat doel in kleine stukjes
• Plaats de stukjes in de tijd

Samenwerken

• Niet samen werken, maar samenwerken
• Ontmoeten, delen, aanvullen

Presenteren

• Vertellen over
• Producten maken
• Toetsen

Evalueren

• Terugkijken
• Alternatieven bedenken
• Nieuwe doelen vaststellen

We merken dat leerlingen het lastig vinden om echt met deze competenties bezig te zijn.

De onderwijsrevolutie

De echte revolutie zal echter niet plaatsvinden door middel van die skills. Dat zijn zaken die leerlingen nu veelal gaandeweg leren. De 21e eeuw is al lang begonnen en mensen leren deze skills al continue. Echter niet systematisch en doeltreffend via ons onderwijssysteem. De echte revolutie kunnen we al enigszins zien. Hij zal onder andere bestaan uit;

Nieuwe doelen

Gebaseerd op de 21e century skills. Naast de doelen die zich richtten op dingen weten, begrijpen, kunnen toepassen en inzicht hebben in zullen er doelen komen die zich richten op iets kunnen.

Nieuwe vakken

ICT geletterdheid, burgerschap, filosofie, ondernemen. Vakken die leerlingen helpen bij het zijn van iemand, het kunnen maken van iets en daadwerkelijk creatief zijn.

Nieuwe lesmethodes

Flipping the classroom, gepersonaliseerd leren en toetsen, projectmatig leren. Ondersteunende methodieken die een leerling uitdagen, prikkelen en stimuleren. Niet op en manier van het leerplein; opdracht mee, tijd en een computer, ‘zoek het uit’. Maar met duidelijke doelen, targets en gestructureerde methodes.

Nieuwe technieken

Wattsapp, delen van documenten, samenwerkend leren, gedifferentieerd lesgeven. Technieken die faciliteren. Technieken waarbij je dingen verkeerd kan doen op een veilige plek. Technieken die jouw de vragen stellen die je nog niet weet en de mogelijkheden om het vervolgens uit te zoeken.

Competenties

Een verwevenheid van de 5 competenties in alle vakken door het hele jaar heen.

Nieuwe toetsing

Portfolio, projecten, eigen ondernemingen. Het kunnen allerlei zaken zijn. Als het maar een proeve van bekwaamheid is in het creëren van iets nieuws.

Kortom een technische revolutie van het inzetten van allerlei tools en technieken die de maner veranderen waarop we les geven. Wat we lesgeven zal enerzijds niet zoveel veranderen, behalve dan dat het toewerkt naar het daadwerkelijk iets creëren.